اسلایدر

مطلوبیت ذکر در هر حالى و هر مکانى

مکان چه مکانى باشد؟ حتماً باید در مسجد باشد که آدم برود ذکرخدا کند یا سایر مکان‏ها و مکان‏هاى متبرکه یا هر جایى؟ در یک حدیث‏قدسى است که ...حضرت موسى(ع) عرض مى‏کند که خدایا در بعضى ازجاها و در بعضى از حالات است که ما خجالت مى‏کشیم از این که‏توجه به تو پیدا کنیم و ذکر تو را داشته باشیم. پیداست که حالات‏چیست؟ و چه جاهایى منظور است؟ خطاب شد که «ان ذکرى حسنٌ‏على کل حال» در هر حالى، هر جایى ذکر خدا را ترک نکنید، حتى دربعضى از روایات است که ذکر شده که حتى در حال توبه کردن هم خدارا فراموش نکنید. به هر حال در زمینه‏هاى مختلف، من جمله یکى ازموضوعاتى که مورد توجه واقع شده مسأله کیفیت ذکر است. ما معمولاًذکر را جزء اسباب لفظى مى‏دانیم. در صورتى که با توجه به همین‏آیه‏اى که ذکر کردم معلوم مى‏شود که ذکر ضعف و شدت دارد و آن‏ذکرى که ضعف و شدت دارد یاد قلبى است و الا ذکر لسانى کثرت وقلت دارد نه ضعف و شدت. این نکته‏اى است که مرحوم علامه‏طباطبایى)ره( در ذیل همین آیه «اشد ذکراً» توجه داده‏اند که از این آیه‏استفاده مى‏شود که ذکر حقیقى براى قلب است. ذکر زبانى حاکى است‏از آن حالت قلبى، همان طور که لفظ حکایت مى‏کند از معنا.
در این فرازى که از این روایت شریفه خواندم ناظر به همین جهت‏است، راجع به کیفیت ذکر است. ما عادت کرده‏ایم اولاً ذکر را همان ذکرلفظى مى‏دانیم، بعد هم آن قالب ذکر را دیگر کافى مى‏دانیم. وقتى‏مى‏گویند ذکر خدا بگویید، یعنى تسبیح دست بگیریم و بگوییم: الله‏اکبر، سبحان الله و سایر تسبیحات یا آن تسبیحات اربعه که از بهترین‏اذکار است. اولاً در روایات مى‏فرماید این نیست منظور از ذکر، سبحان‏الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر، همین تسبیحات اربعه، منظوراز ذکرى که این قدر تأکید شده یاد خدا در مواقعى است که انسان بایدتکلیفى را انجام بدهد یا گناهى را ترک بکند. یاد خدا باشید یعنى‏موقعى که باید دستور خدا را عمل کنید، این‏ها را به خدا گفتید که عمل‏کنید به وظایف‏تان. آنجایى که باید گناهان را ترک کنید یاد باشید که خدانمى‏گذرد از این کار و خداى متعال حضور دارد و شما اجتناب کنید ازگناه. البته مسلماً اذکار لفظى هم مورد توجه هست، مورد تأکید هست.روایاتى که تعیین کرده اذکارى را، چند مرتبه بخوانید، چقدر بخوانید،کجا بخوانید، مخصوصاً در تعقیبات نماز، این‏ها مسلماً همین اذکارلفظى است ولى رابطه لفظ و معنا، رابطه ذکر لفظى با ذکر قلبى مثل‏پوست و مغز مى‏ماند. حقیقت ذکر، لبّ ذکر این حالت قلبى است، ذکرلفظى یک لباسى است براى آن.